Καλλέργης, Σταύρος

(Χουμέρι Μυλοποτάμου Κρήτης 1865 – 1926). Πρωτοπόρος του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Άρχισε τη σοσιαλιστική πολιτική του δράση το 1884 (ως σπουδαστής του Πολυτεχνείου) και το 1890 οργάνωσε τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Όμιλο (με περισσότερα από 200 μέλη) και εξέδωσε την εφημερίδα Σοσιαλιστής, η οποία όμως, εξαιτίας κυρίως οικονομικών δυσχερειών, δεν είχε τακτική έκδοση. Θιασώτης της άμεσης πολιτικής παρέμβασης και όχι μόνο των θεωρητικών αναλύσεων, ο Κ. αγωνίστηκε και κατόρθωσε να συγκροτήσει ομίλους της οργάνωσής του σε πολλά μέρη της Ελλάδας (στην Πάτρα, στη Σύρο, στο Λαύριο κ.α.), πολλοί από τους οποίους όμως αυτονομήθηκαν και εξέφρασαν διάφορες πολιτικοϊδεολογικές τάσεις. Το 1894 πρωτοστάτησε στην οργάνωση μιας εντυπωσιακής σε όγκο και παλμό ανοιχτής σοσιαλιστικής συγκέντρωσης στην Αθήνα και λίγες ημέρες αργότερα αναστάτωσε τη Βουλή όταν επιχείρησε να διαβάσει εκεί το ψήφισμά της. Το 1896 εμφανίστηκε στον Σοσιαλιστή με πιο ολοκληρωμένο «σοσιαλιστικό-κοινοκτημονικό» πρόγραμμα και τον επόμενο χρόνο πήγε στην Κρήτη και αγωνίστηκε περίπου για έναν χρόνο για την εθνική της αποκατάσταση. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, φάνηκε να προσεγγίζει σταδιακά τις μαρξιστικές ιδέες (όπως αυτές εκφράστηκαν μέσα από τα πρώτα κομουνιστικά κόμματα), το 1902 όμως ανέστειλε οριστικά την κυκλοφορία της εφημερίδας του και φανερά απογοητευμένος αποσύρθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου πέθανε. Ο Σταύρος Καλλέργης, πρωτοπόρος του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).